Sitrik Asit Anhidrat
Molekül Formülü (Sitrik
Asit Anhidrat); C6H8O7
Molekül Ağırlığı; 192,124 g/mol
Kimyasal Adı; Sitrik Asit Anhidrat
CAS Numarası; 77-92-9
Doğal olarak oluşabilen
meyve asididir. Ticari olarak bir karbonhidrat substratının fermantasyonu ile
üretilir. Sitrik Asit Gıdalar, içecekler, ilaçlar ve teknik uygulamalarda en
çok kullanılan organik bir asit ve pH kontrol maddesidir.
İsmini narenciye gibi
yani limon gibi bir meyveye benzeyen latince isimden alır.
Sitrik Asit Anhidrat bir
trikarboksilik asittir. Ve hemen hemen tüm bitki ve hayvanlarda küçük miktarda
bulunur.
Toksik değildir ve
reaktivitesi düşüktür. Sitrik Asit, trikarboksilik asit döngüsünün büyük bir
bölümünü oluşturur bundan dolayı enerjiyi artırmasına yardımcı olur.
Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir;
- Sitrik Asit
- Sitrat
- 77-92-9
- 2-hidroksipropan-1,2,3-trikarboksilik
asit
- Susuz Sitrik Asit
- 2-Hidroksimetrikarbonik Asit
- 3-Karboksi-3-hidroksipentan-1,5-dioik
asit
- P-Hidroksitrikarbalilik Asit
- Sitrat İyon
- %99 Sitrik Asit
- Susuz sitrat
Sitrik Asit Anhidrat Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Susuz bir Asittir.
Renksiz ve beyaz
görünümdedir.
Kristalimsi veya toz
formda bulunur.
Güçlü asidik bir yapıya
sahiptir.
Eter içinde az çözünür.
Sitrik Asit Anhidrat etanolde iyi çözünür.
Yaklaşık %96 oranında çözünür.
Biyolojik olarak tamamen
parçalanabilir. Suda çözünür. Kokusuz bir kimyasal özelliğe sahiptir.
Yoğunluğu 1,66 g/cm3 (20
°C) tür.
Kaynama noktası 310 °C
dir.
Erime noktası 153 °C
dir.
Üretimi Nasıl Yapılır?
Sitrik Asit üretimi ticari olarak ilk limon suyundan üretildi. Daha
sonra gliserolden sentezlendi. Maliyet avantajından dolayı daha sonra simetrik olan
dikloroaseton da sentezlendi.
Sitrik Asit daha sonraları bir sentetik kimyasaldan başka yollarla da
üretimi yapılmaya çalışıldı fakat rekabetçi bir fiyat sağlanamadı.
Daha sonralarda şeker ve inorganik tuz içeren maddelerde sitrik asit
oluştuğu tespit edilmiştir. Buradan yola çıkarak 2.5-3.5’luk bir başlangıç pH
ında, şekerler ve tuzlar içeren bir ortam çoğaldığı kanıtlanmıştır. Ve
endüstriyel üretimin şartlarını sağladığı tespit edilmiştir.
Bu kimyasalı üretimi için birçok mikroorganizma kullanılabilir fakat, Aspergillus
Niger fermantasyon yöntemi sanayi için en uygun Sitrik Asit üretim yöntemidir.
Üretiminde, suşlardaki kayıplardan dolayı verim %70 i aşmamaktadır.
Üretiminde teorik verim 100 gr sakaroz başına 112 gr sitrik asit anhidrattır.
Nasıl Depolanır?
Sitrik Asit depolaması 25 kg lık polietilen torbalara ambalajlanır. Sitrik
Asit üretimden sonra 3 yıl saklanabilir.
Sitrik Asit Monohidrat ile Sitrik Asit Anhidrat Arasındaki
Fark Nedir?
Sitrik Asit Anhidrat ile Sitrik Asit Monohidrat arasındaki en büyük fark,
Anhidrat susuz formdadır. Oysa sitrik asit monohidrat sitrik asit’e bir su
molekülünün bağlanması ile oluşur.
Sitrik Asit sıcak su ile kristalleştirme işlemi ile bünyesindeki suyu
kaybeder. Bu sayede susuz sitrik asit oluşur. Sitrik asit monohidrat soğuk su
ile kristalleştirme yapılır. Bu nedenle bünyesindeki su bağlı bir şekilde
kalır. Her 2 formda aynı sıcaklıkta kristalleşmektedir.
Anhidrat yoğunluğu sitrik asit monohidrat yoğunluğundan daha yüksektir.
Sitrik asit monohidrat mol kütlesi anhidrat mol kütlesinden daha fazladır. Her
ikisi de aynı sıcaklıkta kaynama noktasına sahiptir. Fakat anhidrat erime
noktası daha yüksektir.
Sitrik Asit Döngüsü
Sitrik Asit döngüsü üniversitelerde detaylı bir şekilde öğretilmektedir.
Lakin, öğrenciler sitrik asit döngüsünün önemini tam olarak anlayamamaktadır.
Asetil-CoA, nişasta, protein ve lipit gibi maddelerin parçalanması sonucu
oluşmaktadır. Asetil-CoA bir Koenzim A parçacığına bağlı Asetil grubundan
oluşmaktadır. Koenzim A, fosfat kollarından çıkan iki yan zincir topluluğuna
sahip ADP atomuna sahiptir. Asetil grupları yan zincirlerin sonuna
eklenmektedir. Sitrik Asit döngüsünde uzanan zincirler boyunca, Koenzim A,
asetil gruplarının taşıyıcısı görevi üstlenmektedir.
Sitrik Asit döngüsünde su ayrılması ile turunçgil ekstraktı döngüsünü
yönlendiren canlılıklar atılmaktadır. Asetil-CoA’nın metabolik yolda
çıkarılmasını sağlayan en yaygın yöntem, piruvat dehidrojenaz multienzim
kompleksinin yardımı ile gerçekleşmektedir.
Şekerleme Üretiminde Kullanımı Nasıldır?
Şekerleme üretimi sırasında elde edilen üründen optimum düzeyde
faydalanabilmek için ekşi tat ile tatlı tat arasında çok iyi uyum olması
gerekmektedir. Sitrik asidin ekşi tat özelliği şeker veya şekerleme üretimi
aşamasında ürünün tatlılık özelliği ile çok iyi uyum sağlamaktadır.
Bununla birlikte şeker üretiminde kullanılan yüksek yoğunluğa sahip
tatlandırıcıların istenmeyen tatlarını maskelemeye yardımcı olarak mükemmel
lezzet vermektedirler. Şekerleme ve sert şeker üretiminde istenmeyen tatları
baskılamak için bazı asit kombinasyonları kullanılır.
Bu asit kombinasyonları aşağıdaki gibidir;
Sitrik Asit-Malik Asit Kombinasyonu
- Sitrik Asit-Laktik Asit Kombinasyonu
- Sitrik Asit-Laktik Asit-Malik
Asit-Glukonik Asit-Fosforik Asit kombinasyonu
Bu tarz asırlık
düzenleyici veya ekşi tat lezzeti katmak için kullanılan hammaddeler
kullanıcının talebine göre değişebilir. Bunun nedeni organik hammadde olması ya
da sentetik bir hammadde olması ile alakalıdır.
Sitrik asit ve laktik asit fermantasyon ile üretilmesinden kaynaklı, hassas
kullanıcıların talebine göre tercih edilebilir. Lakin malik asit petrokimyasal
türevli sentetik üretim yöntemine sahiptir.
Sitrik Asit Anhidrat Nerelerde Kullanılır?
- Alkollü içeceklerde asitliği
sağlar ve tampon özelliği gösterir. pH düzenlemesi yapar.
- İlaç sektöründe efervesan
tablet üretiminde tartarik asit ile birlikte kullanılarak nemden
korunmaktadır.
- Sporcuların enerji
içeceklerinin üretiminde kullanılır. Lezzet vermek amacıyla üreticiler
kullanır.
- Çay ve Kahve imalatında
kullanılır.
- Meyve suyu içeceklerinde
kullanılır. Asitlik düzenleyici olarak kullanılmaktadır.
- Kişisel bakım ürünlerinde,
şelat melat iyonlarının oluşturulmasında kullanılır. Bu kişisel bakim
ürunleri; deodorantlar, parfümler, saç bakımı, ağız bakımı, cilt bakımı
sabun ve banyo ürünleridir.
- Bulaşık yıkama kimyasallarında,
endüstriyel temizlik kimyasallarında, çamaşır yıkama kimyasallarında,
yüzey bakım kimyasallarında kıvam vermek için kullanılır.
- Endüstriyel uygulamalarda,
yapıştırıcıların imalatında, zirai ilaçlar ve gübrelerin imalatında,
inşaat malzemeleri üretiminde, mürekkep, boya ve kaplama sektöründe, metal
yüzey işlemlerinde, petrol çıkarma işlemlerinde, Cevher madenciliğinde ve
rafineri işlerinde, kâğıt sektöründe, plastik ve polimer imalatında,
Tekstil ve deri sektöründe yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
- Sitrik Asit Anhidrat, klinik
beslenme ürünlerinin imalatında, Gıda takviyelerinin imalatında, Tıbbi
cihazlarda uygulama yapmak amacıyla ve eczacılık ürünlerinde
kullanılmaktadır.
- Evcil hayvan
yemlerinin üretiminde kullanılmaktadır.
- Şekerleme ürünlerinin ana
yapısı glikozdur. Fakat son zamanlarda şeker endüstrisinde glikoz azaltmak
için farklı formülasyonlar denenmektedir. Şekerleme üretiminde önemli olan
lezzet kombinasyonunun sağlanmasıdır. Organik Asitler lezzet modifikasyonu
için çok uygundur.
